GAPTEAM Müdürü İbrahim Halil Çetiner, Türkiye’nin 2022 yılı itibarı ile 100 civarında ülkeye tohum ihracatı yapar hale geldiğini belirtti.
Yapılan çalışmalarla tohumculuk alanında çığır açıldığına dikkat çeken Çetiner, şunları kaydetti:”Bereketli Hilal’in içerisinde bulunan Güneydoğu Anadolu Bölgesi buğdayın orijini ve gen kaynağıdır. Buğdayın ilk defa kültüre alındığı Güneydoğu Anadolu Bölgesi, halen kültürü yapılan birçok tahıl bitkisinin yabani atalarının doğal yayılış gösterdiği bir bölgedir. Bölgede bulunan Karacadağ, birçok buğdaygil ve baklagil bitkisinin yabani akrabalarının yetiştiği önemli bitki alanlarından birisidir. Yapılan çalışmalarda, bölgenin 18 değişik buğday yabani akrabasına ev sahipliği yaptığı belirlenmiştir. Yüzyıllar boyunca buğdayın doğal yollarla gelişimi devam etmiştir. Buna bağlı olarak 1960 yılına kadar yerel tohumlar (Havrani, Menceki, Sorgül, vs.) ekilmiştir. Ancak 1960’lı yıllarda başlayan yeşil devrim olarak adlandırılan ve kısa boylu buğdayların ülkemize girmesi ile yerel çeşitler rekabet gücünü kaybetmiştir. Yaklaşık 20 yıl kadar devam eden bu süreçten sonra ülkede top yekün yerli ve milli çeşit geliştirme çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Tarımsal Araştırmalar Genel Genel Müdürlüğüne bağlı Araştırma Enstitülerinde hızlı bir şekilde yürütülen ıslah programları sayesinde, bugün buğday ve arpa tohumluğu konusunda yüzde 100 yeterliliğe ulaşılmıştır. Tohumculuk kanununda yapılan değişikliklerle özel sektör tohumcu kuruluşlarında bu serüvene katılmış ve Ülkemiz 2022 yılı itibarı ile 100 civarında ülkeye tohum ihracatı yapar hale gelmiştir.
‘TOHUM, YERLİ VE MİLLİ SANAYİ KADAR ÖNEMLİ’
Şanlıurfa’da faaliyet gösteren GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü, serin iklim tahılları ıslah araştırmaları 2002 yılında başlamış ve günümüze kadar 9 çeşit makarnalık buğday, 6 çeşit ekmeklik buğday ve 5 çeşit arpa olmak üzere toplamda 20 çeşit geliştirilmiştir. Yerli ve milli savunma sanayii kadar değerli olan yerli ve milli tohumculuğun önemi; Pandemi ve yanı başımızda devam eden savaşla birlikte daha da ön plana çıkmıştır. İnsanların gıdaya ulaşması ancak Yeli ve Milli Tarıma verilen önemle mümkün olacaktır. Türkiye Yüzyılı vizyonu çerçevesinde “Yerli ve Milli Çeşitlerin Ulaşmadığı Çiftçi Kalmasın” projesi kapsamında Şanlıurfa’da geliştirilen buğday ve arpa çeşitleri, 15.06. 2023 tarihinde sektör temsilcileri, sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları ve çiftçilerinin katıldığı programda tanıtılmıştır.”